تاریخچه پیدایش اورژانس پیش بیمارستانی دردنیا

حمل‌ و نقل بیماران بدحال به مراکز درمانی جهت ارائه خدمات پزشکی از مشکلات دیربازدر زندگی بشر بوده است. در افسانه های روم باستان آمده است که برای حمل بیماران ازگردونه‌های جنگی استفاده می‌شده است و بدین‌وسیله آنان را از صحنه‌های نبرد دورمی‌کردند و به درمان آنان می‌پرداختند.

در دوران باستان مراکز درمانی به‌طور مجزا ومشخص، وجود نداشتند. احتمالاً حدود 4000 سال قبل از میلاد حضرت مسیح، معابد مصرباستان علاوه بر امور مذهبی، خدمات درمانی نیز ارائه می‌کردند.در یونان باستان نیزمعابد، محل درمان بیماران بودند.

شاید اولین مراکز درمانی مستقل، در سری لانکای امروزی در سال های حدود 430 قبل از میلاد حضرت مسیح شکل گرفته باشند.

پس از آن درقرن اول قبل از میلاد، رومی‌ها نوعی بیمارستان یا مرکز درمانی برای ارائه خدمات درمانی به گلادیاتورهای زخمی در شهرها ایجاد کردند و نام Valetudinaria بر آننهادند.

 با شکل گرفتن مراکز درمانی، مسأله انتقال بیماران به این مراکز نقش جدی‌تریبه خود گرفت و اقوام مختلف روش‌های مختلفی برای این مسأله برگزیدند. قبایل سرخپوستاز نوعی سورتمه، مصریان از کجاوه‌های سوار بر شتر(pannier)و سایر ملل از روش‌هایدیگر برای حمل بیمار استفاده کردند.

در قرن پانزدهم میلادی پادشاه اسپانیا، شاه فردیناند و همسرشملکه ایزابل نوعی بیمارستان سیار بنام“ambulancia” طراحی کردند که در صحنه نبرد بهکمک سربازان زخمی می‌شتافت.

در سال 1793 میلادی، دکتر دومینیک ژان لاریپزشک ارشد سپاه ناپلئون طی جنگ فرانسه و پروس نوعیبیمارستان سیار بنام“ambulance volante” را طراحی کرد که به قصد انجام اقداماتاولیه و انتقال مجروحان به پشت خط مقدم به‌کار می‌رفت.

همزمان با وی، بارون پرسینوعی درشکه باقابلیت حمل تعداد زیادی مجروح از خط مقدم به نواحی امن‌تر طراحی کرد و نام آن راmobile emergency room گذاشت.

طی جنگ‌های داخلی ایالات متحده با تدبیر جاناتانلترمنوعی درشکه برای حمل مجروحان به‌کار گرفته شد که بهآن‌ها"Rucker wagon " گفته می‌شد.

 در سال    1865 اولین سیستم خدمات پیش بیمارستانی برپایه بیمارستان (hospital based) در سین سیناتی آمریکا طراحی شد.      در سال 1869 آمبولانس‌هایی در نیویورک به‌کار گرفته شدند که دارای برخی وسایل امدادی از جمله آتل و... و داروها (مثل مرفین) بودند. اولین آمبولانس‌های موتوردار (اتومبیل) در سال 1899 در شیکاگو طراحی  شدند.

طی جنگ جهانی اول خدمات پیش بیمارستانی از نظر کیفی ارتقا پیدا کرد و کم‌‌کم با اختراع بی‌سیم، مراکز دیس‌پچ در این راه به کمک امدادگران آمدند. حتی پیش از جنگ دوم جهانی، آمبولانس‌های مدرن حامل پزشک بربالین بیماران حاضر می شدند و با مراکز دیس‌پچ برای ارائه بهتر خدمات درمانی در تماس بودند.
در دهه 60 با پیشرفت دانش پزشکی به‌خصوص در زمینه احیا و دفیبربلاسیون و ضرورت تسریع در ارائه این خدمات، نقش سیستم پیش بیمارستانی در این مسیر تقویت شد و جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد.
 از سال 1966 در بزرگراه‌های ایالات متحده طرح ارائه خدمات پیش بیمارستانی اجرا گردید. 

در سال 1967 در ایرلند خدمات پیش بیمارستانی در زمینه مراقبت از بیماران قلبی به‌کار گرفته شد.

در سال 1972 دانشگاه سین سیناتی اولین برنامه آموزش تخصصی طب اورژانس را راه‌اندازی کرد.

در سال 1973 قانون ملی خدمات پیش بیمارستانی و اجزای آن در ایالات متحده طراحی شد و به اجرا درآمد. طبق این قانون اجزای یک سیستم پیش بیمارستانی حداقل شامل موارد زیر باید باشد: پرسنل، سیستم آموزشی مناسب، سیستم ارتباطات و دیس‌پچ، حمل‌ونقل، مراکز درمانی پذیرش‌دهنده، واحدهای مراقبت ویژه، آژانس ایمنی عمومی، دسترسی همگانی به مراقبت‌ها، استاندارد سازی ثبت اطلاعات، آموزش همگانی، همکاری در بحران‌ها، داروها و تجهیزات و.... از سال 1984 خدمات پیش بیمارستانی مجزا برای کودکان در ایالات متحده طراحی شد. (EMS-C)

تهیه و تنظیم : جمال رضایی اوریمی/کارشناس فوریتهای پزشکی/19شهریور/115شهرستان سیمرغ